Từ năm ngoái, trong một cuộc hội thảo cấp ngành, tôi đã bàn về vấn đề này. Cũng đã có nhiều người đồng ý kiến với tôi. Tuy nhiên, việc phản ánh trên báo chí có vẻ “chưa nặng ký” lắm nên đến bây giờ cũng “nguyễn y vân”, trẻ em vẫn “bị” các nhà tuyên truyền “bắt phải nghèo” – Đau lắm chứ!
Trong những ngày này, bạn hãy thử dạo quanh các trung tâm, các nơi công cộng mà xem. Trong rất nhiều băng rôn, biểu ngữ không thiếu gì những câu: “Trẻ em nghèo cần sự quan tâm giúp đỡ của toàn thể cộng đồng quốc tế”, “Chung tay giúp sức vì trẻ em nghèo”… Còn trên báo in, báo mạng, cứ gõ vào là ra nhan nhản cụm từ “trẻ em nghèo” trong các bài viết. Không tin, bạn cứ thử xem.
Trong xã hội có người giàu và có người nghèo. Điều đó do hoàn cảnh, khả năng lao động, thu nhập… và xuất phát điểm về kinh tế của mỗi người không giống nhau. Trong mỗi gia đình, con cái họ được chia sẻ, được bảo trợ bởi nguồn tài sản vật chất ấy nên chúng có thể thừa thãi hay thiếu thốn về vật chất. Con nhà nghèo có thể chỉ có độc nhất một bộ quần áo khi đến trường. Con nhà giàu có thể được đưa đón bằng xe máy lạnh. Có thể vẫn còn sự đối xử bất bình đẳng, sự phân biệt ở đâu đó giữa con nhà giàu và con nhà nghèo, thậm chí chúng không thèm chơi chung với nhau nhưng trong học tập, trong thực hiện quyền của trẻ em phải hoàn toàn bình đẳng.
Trẻ em là con người ở độ tuổi từ khi sinh ra tới tuổi dậy thì. Khái niệm này cũng có thể định nghĩa mối quan hệ với cha mẹ hay nhân vật cầm quyền, hay với một nhóm thành viên đặc biệt trong thị tộc, bộ lạc, hay tôn giáo. Đã gọi là trẻ em tức là pháp luật công nhận chúng không đủ điều kiện để tự làm kinh tế và tự quyết định thu nhập của mình. Với chúng, làm gì có sự giàu và sự nghèo?
“Trẻ em nghèo” - Viết như vậy, hiểu như vậy có nghĩa là trẻ em đã tự quyết định thu nhập và sở hữu khoản vật chất có được do mình làm ra. Trong khi lẽ ra chúng ta phải nói và viết chính xác là trẻ em trong gia đình nghèo, hoặc cụ thể vào từng trường hợp sẽ là trẻ em lang thang, cơ nhỡ; trẻ em đường phố; trẻ em thất học; trẻ em có hoàn cảnh khó khăn…
Những hình ảnh này chỉ mang tính minh họa cho bài viết, tôi không có ý nghĩ xúc phạm đến các em!
Các nhà ngôn ngữ học cũng không có khái niệm “trẻ em nghèo”, với họ, trẻ em chỉ là trẻ nhỏ nói chung.
Trong ngôn ngữ bình dân, “trẻ em nghèo” là cụm tạm thời có thể chấp nhận được bởi ngôn ngữ giao tiếp có thể gọn, giản lược tùy theo môi trường và đối tượng. Nhưng trên văn bản mà đơn giản như vậy thì chết!
Gọi mãi thành quen, nhưng quen rồi mà không chịu sửa thì gay go đấy! Chúng ta hãy thử tưởng tượng ra những văn bản gửi tới cộng đồng quốc tế mà dịch nguyên từ “trẻ em nghèo” sang các ngôn ngữ khác thì người nước ngoài đánh giá thế nào về quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về vấn đề này.
Gọi là người nghèo bởi trái ngược lại có người giàu. Nếu không thì lấy gì mà so sánh. Vậy có khái niệm “trẻ em nghèo” thì đương nhiên sẽ có khái niệm trái ngược là “trẻ em giàu”. Vậy thế nào là “trẻ em giàu”???
Ai bắt trẻ em phải “nghèo”? Đó là mấy ông đút chân vào gầm bàn ở các văn phòng chẳng chịu tra cứu từ điển bao giờ. Đó là mấy ông làm báo nghe gì viết vậy. Đó là mấy ông tuyên truyền “trung thành tuyệt đối” với văn bản của trên. Có cự lại, thế nào cũng nhận được câu: “Thì văn bản của cấp trên đây này. Đã là cấp trên thì sai làm sao được!!!”
Giời không chịu đất thì đất phải đành chịu giời. Nhưng giời ạ: Các văn bản mang tính pháp quy, các trang báo của dòng báo chí cách mạng Việt Nam phải là những nơi giữ và làm gương về sự trong sáng của tiếng Việt. Các vị làm vậy là các vị hắt bùn đen vào tâm trí con trẻ chứ chắc gì đã là quan tâm đến chúng.
Xin đừng có khái niệm “trẻ em nghèo” trên các văn bản. Bởi đó là một khái niệm không chính xác, vi phạm đến Công ước quốc tế năm 1979 về quyền trẻ em và xúc phạm tuổi vị thành niên.
nguồn: Blog Yume
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét